راه های تقویت و افزایش ایمان قلبی و باورهای دینی :

برای تقویت ایمان و باورهای دینی، راه‌ها و روش‌های متعدد و گوناگون وجود دارد که در اینجا به چند نمونه از مهم ترین این راه ها اشاره می‌شود:
1. یکی از بهترین راه‌های تقویت ایمان و باورهای دینی، یاد و ذکر مداوم خداوند است. زیرا یاد خداوند موجب اطمینان قلب می‌شود و هر گاه انسان به مقام اطمینان قلبی برسد و به اصطلاح صاحب «قلب مطمئنه» شود، باورهای دینی او چون فولاد آب دیده محکم و پرتوان می‌شود. لذا خدای سبحان فرمود: الا بذکر الله تطمئن القلوب⁽¹⁾ آگاه باشید که با یاد خدا دلها اطمینان و آرامش پیدا می‌کند.
2. راه دیگری که برای تقویت باورهای دینی و در واقع تقویت ایمان و اعتقادات وجود دارد، شناخت درست دین است. زیرا هر اندازه انسان دین را بهتر و درست‌تر بشناسد و باورهای دینی و مذهبی بر اساس شناخت درست از دین شکل بگیرد و پدید آید. بهتر و بیشتر می‌تواند در برابر هجوم تبلیغات دین‌زدایی جهان معاصر، مقاومت کند و اگر پایه‌های معرفت دینی انسان قوی نبوده و باورهای دینی انسان، مستند و محکم نباشد و هر باور و اعتقاد دینی تکیه‌گاهی در قرآن و روایات صحیح و مبانی کلامی و فلسفی به همراه نداشته باشد،‌ در برابر هجمة تندباد حوادث و تبلیغات دین‌زدایی عصر جدید، تاب مقاومت نخواهد داشت.
3. راه سوم برای قوی شدن باورهای دینی و مذهبی، راه محبت و عشق است. به دلیل نقش مهم عشق و محبت در تقویت باورهای دینی و مذهبی است که بزرگان، همواره بر عنصر محبت (دوستی خدا، پیامبر و اهل بیت ـ علیهم السلام ـ) اصرار دارند. از جمله شهید مطهری در این باره می‌گوید: از بزرگترین امتیازات شیعه بر سایر مذاهب این است که پایه و زیربنای اصلی آن، محبت است و اساساً تشیع، مذهب عشق و شیفتگی است. عنصر محبت در تشیع، دخالت تام دارد. تاریخ تشیع با نام یک سلسله از شیفتگان و جانبازان سراز پا نشناخته، توأم است.⁽²⁾
بهترین دلیل بر نقش عشق و محبت در تحکیم باورهای دینی، ایثار و فداکاری یاران امام حسین ـ علیه السلام ـ در کربلاست. یعنی عشق و محبت آنان سبب شد که آنگونه در رکاب آن حضرت جان خود را فدا کنند و بگویند: اگر هزار بار کشته شویم و زنده شویم، باز هم از حمایت و همراهی شما دست برنمی‌داریم.
بنابراین عشق و محبت، نقش بسیار مهمّی در تقویت ایمان و باورهای دینی و مذهبی دارد و هر اندازه عشق و محبت همراه با شناخت و معرفت انسان به باورهای دینی و مذهبی، بیشتر باشد، باور دینی او قوی‌تر خواهد بود. برهمین اساس امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود: «هل الدین الّا الحبّ».⁽³⁾ یعنی آیا دین غیر از محبت است.
4. راه دیگر برای تقویت ایمان و باورهای دینی، انس با قرآن است. لذا در قرآن کریم فرمود: اذا تلیت علیهم آیاته زادتهم ایماناً.⁽⁴⁾ یعنی مؤمنان راستین هنگام استماع و شنیدن آیات الهی ایمان آنها افزوده می‌گردد.
استاد جوادی آملی در این باره نکاتی آموزنده دارد. از جمله می‌گوید: بهترین راه صلاح، اُنس با قرآن است. به همین دلیل می‌فرماید: فاقرؤوا ما تیسر من القرآن.⁽⁵⁾ یعنی آن مقدار که برای شما میسور است، قرآن تلاوت کنید و با این کتاب الهی مأنوس باشید. حتی اگر معنای بعضی از آیات برای شما روشن نشد، نگویید خواندن بدون ادراک چه اثری دارد، چون قرآن کلام آدمی نیست که اگر کسی معنایش را نداند، خواندنش بی‌ثمر باشد. بلکه قرآن نور الهی است و خواندن آن عبادت است. هر چند معنای آن هم درک نشود. قرآن حبل (ریسمان) الهی است که اُنس با آن و تدبر در آن و ایمان و عمل به آن انسان را بالا می‌برد و به مقام صالحین ملحق می‌سازد. تحت ولایت الله قرار می‌دهد. اگر انسان مشمول ولایت الله بود، امورش را خدا اداره می‌کند و در آن مقام دیگر راهی برای وسوسه و رخنة اهریمن نیست.⁽⁶⁾
انس و تلاوت قرآن، چون انسان را زیر پوشش ولایت الهی می‌برد، وسوسه‌های تبلیغات سوء، بر باورهای دینی او اثر نمی‌کند. به خصوص اگر قرآن در فصل شکوفای عمر، یعنی سن جوانی و نوجوانی خوانده شود. لذا در روایات آمده: کسی که در سن جوانی قرآن بخواند، قرآن با خون و گوشت او ـ یعنی خمیر مایة وجودی او ـ آمیخته می‌شود.⁽⁷⁾
بدون تردید کسی که معارف قرآن با خمیرة وجودی او آمیخته شده باشد، تندباد شبهات و به تعبیر مقام معظم رهبری: «شبیخون فرهنگی» بیگانگان، نمی‌تواند در باورهای دینی او خلل و اضطراب ایجاد کند. (دربارة تأثیر و آثار تلاوت قرآن به منبع ذیل مراجعه شود).⁽⁸⁾
5. عبادت و نیایش و انس مداوم با مناجات‌های الهی و تشرف به محضر بزرگان و علمای راستین و استفاده از برکات علمی و معنوی و انفاس قُدسی آنان، در استحکام و تقویت باورهای دینی و مذهبی نقش مؤثر دارد.⁽⁹⁾
6. و بالاخره، خلاصه و فشرده همه مطالب یاد شده آن است که تمسک به قرآن و عترت، در همه ادوار و زمانها، مهمترین، بلکه تنها راه تقویت و حافظ عقاید و باورهای دینی و مذهبی است. لذا در حدیثی که شیعه و سنی آن را از پیامبر نقل کرده اند حضرت فرمود: «انّی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی اهل بیتی ما اِن تمسکتم بهما لن تضلّوا بعدی ابداً».⁽¹⁰⁾ من دو چیز گرانبها یعنی کتاب خدا و عترت خود را میان شما به یادگار گذاشته‌ام، اگر به آن دو تمسک نمایید، هرگز بعد از من دچار گمراهی نمی‌شوید.

پاورقی:

وقایع این روز :

1. ولادت پیامبر (صلى الله علیه و آله )

به اتفاق علماى شیعه ، در این روز هنگام فجر روز جمعه در مکه معظمه ولادت با سعادت حضرت سید الانبیاء محمد مصطفى (صلى الله علیه و آله ) واقع شده است . ولادت آن حضرت با سلطنت انوشیروان عادل مقارن بود و در آن سال اصحاب فیل هلاک شدند¹.
نام آن حضرت محمد (صلى الله علیه و آله ) و کنیه ایشان ابوالقاسم است . نام پدر آن حضرت عبد الله و نام مادر آن حضرت آمنه بنت وهب است² .
هنگام ولادت ، نور از پیشانى آن حضرت لامع بود و بوى مشک از ایشان ساطع مى گشت . نورى در آن شب از طرف حجاز ساطع شد و در تمام عالم منتشر گردید. تخت پادشاهان سرنگون شد، و همه آنان در آن روز لال بودند و نمى توانستند سخن بگویند.
ملائکه مقرب و ارواح اصفیاء پیامبران در هنگام ولادت آن حضرت حضور یافتند، و رضوان خازن بهشت با حوریان نازل شدند، و ابریقها و تشت ها از طلا و نقره و زمرد بهشت حاضر کردند و براى حضرت آمنه شربتها از بهشت آوردند که او آشامید. آن حضرت را بعد از ولادت به آبهاى بهشت غسل دادند و به عطرهاى فردوس معطر کردند³.

معجزات ولادت حضرت

در روز ولادت آن حضرت هر بتى که در هر جاى عالم بود به رو در افتاد و چهارده کنگره از ایوان کسرى فرو ریخت . دریاچه ساوه که آن را مى پرستیدند خشک و بدل به نمکزار شد. در وادى ساوه که سالها بود کسى آب در ندیده بود آب جارى شد. آتشکده فارس که هزار سال خاموش نشده بود در شب ولادت آن حضرت خاموش شد. علم کاهنان و سحر ساحران باطل گردید، و طاق کسرى از میان به دو نیم شد که تا امروز نمایان است⁴.
هنگام ولادت آن حضرت این ندا از آسمان شنیده شد: ((جاء الحق و زهق الباطل ، ان الباطل کان زهوقا⁵)).

خصوصیات حضرت

هرگز مگس بر بدن مبارک آن حضرت نمى نشست . هرگاه چشم مبارکش ‍ خواب بود دلش بیدار بود، و مى دید و مى شنید چنانکه در بیدارى مى دید و مى شنید. حضرت از قفاى خود چنان مى دید که از پیش روى مى دید.
بر هر حیوانى که سوار مى شد هرگز پیر و لاغر نمى شد⁶. آن حضرت حمارى به نام یعفور داشتند. هر زمان که فرمان مى داد فلان مرد را حاضر کن ، به در خانه اش مى رفت و سر بر در مى کوفت و به اشاره او را حاضر مى ساخت⁷.
از خصوصیات ولادت پیامبر (صلى الله علیه و آله ) آن بود که ختنه کرده و ناف بریده و پاک از آلایش خون و غیره متولد شد. همچنین در وقت ولادت از پا به زیر آمد نه از سر. هنگام ولادت رو به کعبه به سجده افتاد، و چون سر از سجده برداشت دست به سوى آسمان بلند کرد و به وحدانیت خدا و رسالت خود اقرار نمود، و سپس نورى از او ساطع گردید که مشرق و مغرب عالم را روشن نمود⁸.

معجزات حضرت

پیامبر (صلى الله علیه و آله ) معجزات بسیارى داشت که از جمله آنها نمونه هاى زیر است⁹ :
1. مستجاب شدن دعاى آن حضرت در زنده شدن مردگان و بینا شدن کوران و شفا یافتن بیماران .
2. سخن گفتن آن حضرت با حیوانات .
3. آگاهى بى همه لغتها و قدرت بر سخن گفتن به همه آنها.
4. مهر نبوت بر پشت مبارکش جاگرفته بود و نور آن بر نور آفتاب زیادتى مى کرد.
5. آب از میان انگشتان مبارکش جارى شد، به قدرى که جمع بسیارى سیراب شدند.
6. سنگریزه در دست مبارکش تسبیح مى گفت و مردم مى شنیدند.
7. وجود مقدسش در آفتاب سایه اى نداشت .
8. هر گاه آب دهان مبارک به چاهى مى افکند در آن چاه برکت به هم مى رسید و پر از آب مى شد. آب دهان مبارک را به هر صاحب دردى مى مالید شفا مى یافت .
9. دست مبارک آن حضرت به هر طعامى که مى رسید با برکت مى شد و از طعام کم جماعت کثیر را سیر مى کرد.
10. هرگاه بر زمین نرم راه مى رفت جاى پایش نمى ماند، و هنگامى که بر سنگ سخت راه مى رفت اثر پاى مبارکش مى ماند.
روز ولادت حضرت روز شریف و بابرکتى است که از قدیم الایام صالحین از آل محمد (صلى الله علیه و آله ) حرمت آن را نگه داشته اند، و حق این روز را ادا کرده و روزه گرفته اند. کسى که 17 ربیع الاول را روز بگیرد خداوند متعال ثواب یک سال روزه را به او مى دهد. در این روز صدقه دادن و زیارت مشاهد مشرفه و انجام خیرات و مسرور کردن اهل ایمان مستحب است¹⁰.

2. ولادت امام صادق (علیه السلام )

در 17 ربیع الاول سال 83 ه‍ ولادت با سعادت امام جعفر صادق (علیه السلام ) در مدینه منوره اتفاق افتاده است¹¹.
نام مبارک آن حضرت جعفر و کنیه شریفش ابوعبدالله و لقب نورانى حضرت صادق است . پدر بزرگوارش امام محمد باقر (علیه السلام )، و مادر گرامى آن حضرت جناب ام فروه است ، که امام صادق (علیه السلام ) درباره ایشان مى فرمایند: ((مادرم از بانوان پرهیزکار و با ایمان و نیکوکار بود¹²)).
امم صادق (علیه السلام ) هفت پسر و سه دختر داشتند که عبارتند از امام موسى کاظم (علیه السلام )، اسماعیل ، عبد الله ، محمد دیباج ، اسحاق ، على عریضى ، عباس ، ام فروه ، اسماء، فاطمه¹³.
در شمایل آن حضرت گفته اند: آن حضرت میانه قد و افروخته رو و سفید بدن و کشیده بینى و موهاى ایشان سیاه و مجعد و بر گونه شان خال سیاهى بود14.

1. کشف الغمه : ج 1 ص 14. اعلام الورى : ج 1 ص 42. تهذیب : ج 6 ص 2. زاد المعاد: ص 345. توضیح المقاصد: ص 9. مصباح المتهجد: ص 733. العدد القویه : ص 110. مصارع الشهداء و مقاتل السعداء: ص 23. فیض العلام : ص 220. بحار الانوار: ج 17 ص 280، ج 55 ص 361، ج 95 ص 194.
2. اعلام الورى : ج 1 ص 33 - 44 کشف الغمه : ج 1 ص 15. مسار الشیعه : ص 30.
3. حق الیقین : ص 27.
4. قلائد النحور: ج ربیع الاول ، ص 100.
5. سوره اسراء: آیه 84. قلائد النحور: ج ربیع الاول ، ص 101.
6. قلائد النحور: ج ربیع الاول ، ص 110 م
7. قلائد النحور: ج ربیع الاول ، ص 112.
8. حق الیقین ص 26.
9. حق الیقین : ص 26 - 27.
10. مسار الشیعه : ص 30.
11. اعلام الورى : ج 1 ص 514. ارشاد: ج 2 ص 179. تاریخ الائمه : ص 10. مسار الشیعه : ص 30. توضیح المقاصد: ص 9. بحار الانوار: ج 95 ص 194. العدد القویه : ص 147. فیض العلام : ص 222.
12. کافى نج 1 ص 472.
13. مناقب : ج 4 ص 280.
14. منتهى الآمال : ج 2 ص 121.

وقایع این روز:

وقایع این روز :

1-مرگ یزید بن معاویه

در سال 64 ه‍ در شب چهاردهم ربیع الاول یزید بن معاویه بن ابى سفیان در سن 39 سالگى یا 37 سالگى به درکات جحیم شتافت¹. اقوال دیگر در مرگ یزید دوازدهم و پانزدهم این ماه است².
مادر یزید میسون دختر بجدل کلبى است . او کسى است که غلام پدر خود را به خود متمکن ساخت و به یزید ملعون بارور شد. از همینجاست که طبق فرمایش ائمه (علیهم السلام ) قاتل امام حسین (علیه السلام ) ولد الزناست ، که این کلام شامل شمر، عمر سعد، ابن زیاد و غیر آنها نیز مى شود.
او شارب الخمر، قمار باز، میمون باز، ناکح با محارم ، صاحب اشعار کفرآمیز
و تارک الصلوه بود. او بود که واقعه جانسوز کربلا را به وجود آورد و امام حسین (علیه السلام ) و اهل بیت و اصحاب آن حضرت را به شهادت رساند و امام زین العابدین (علیه السلام ) و عمه سادات زینب کبرى (علیها السلام ) و دیگر علویات و فاطمیات را با آن وضع در کوچه و بازار به اسارت برد.
او بود که خانه خدا را خراب کرد و پرده کعبه را سوزانید. همچنین او بود که در واقعه حره در مدینه کشف ستر زنان مهاجر و انصار کرد، و سه روز مال و جان و ناموس مردم را بر سربازان خود حلال کرد³. بعد از این ماجرا فرزندانى به هم رسیدند که پدر معینى نداشتند. بعد از آن قتل و غارتى در مدینه شد و حرمت حرم شریف نبوى هتک گردید، و مردم را داخل حرم مطهر کشتند.
در علت مرگ او چند قول است : یکى اینکه به بلاى ناگهانى هلاک شده است . شیخ صدوق (رحمه الله ) مى فرماید: یزید شب با حال مستى خوابید و صبح او را مرده یافتند در حالیکه بدن او تغییر کرده ، مثل آنکه قیر مالیده شده باشد . بدن نحسش را در باب الصغیر دمشق دفن کردند.
احمد بن حنبل و جماعتى از اهل سنت لعن یزید را تجویز کرده اند و عده اى از آنان معتقد به کفر یزید هستند، و ابن جوزى کتابى بر رد یزید نوشته است⁴.
در این روز زیارت امام حسین (علیه السلام ) مناسب است⁵.

2-مرگ موسی خلیفه عباسی

در این روز و به قولى در 15 و 18 ربیع الاول موسى العادى ، فرزند مهدى عباسى به درکات جحیم شتافت⁶. در همان شب هارون خلیفه شد و ماءمون نیز به دنیا آمد⁷. خلافت موسى الهادى یک سال و سه ماه طول کشید و 25 یا 26 سال عمر کرد. او به قساوت و قلب و قلت رحم و خشونت طبع و شرارت نفس مشهور بود⁸.
سید بن طاوس (رحمه الله ) در مهج الدعوات روایت مى کند که موسى الهدى لشکر فرستاد حسین بن على بن حسن مثنى بن امام حسن مجتبى (علیه السلام ) صاحب فخ را با اصحابش شهید کرد، و سر او را با اسیران به نزد او آوردند، چون نظرش بر آن سر افتاد اشعارى خواند.
پس اسیران را یکى پس از دیگرى مى آوردند، و او بعد از سرزنش و توبیخ امر به قتل آنها مى کرد. در یک روز جماعتى از اولاد امیر المؤ منین (علیه السلام ) را به قتل رسانید و طالبیین را دشنام مى داد تا رسید به نام مبارک موسى بن جعفر (علیه السلام )، نسبت به آن حضرت بد گفت و فریاد کشید که حسین صاحب فخ خروج نکرد مگر به امر موسى بن جعفر (علیه السلام )، چون او صاحب وصیت در این خانواده است . بخدا قسم او را به قتل مى رسانم . خدا بکشد مرا اگر او را زنده بگذارم و خدا بکشد مرا اگر او را عفو کنم و اگر نبود که سفاح و پدر مهدى فضایل بسیار در حق جعفر بن محمد از کثرت علم و دین و فضلش برایم نقل کرده اند، هر آینه قبر او را مى شکافتم و بدن او را به آتش مى سوزانیدم .
على بن یقطین نامه اى از بغداد براى حضرت کاظم (علیه السلام ) فرستاد و صورت حال را شرح داد. چون نامه به حضرت رسید، اهل بیت و شیعیان خود را خبر کرد و فرمود: راءى شما در این باب چیست ؟
عرض کردند: صلاح این است که شما خود را از این جبار ظالم پنهان دارى . حضرت فرمود: اول نامه اى که از عراق بیاید متضمن خبر مرگ موسى الهادى است و چنان شد که آن حضرت خبر دادند⁹.

1. مستدرک سفینه البحار: ج 4. توقیم المحسنین : ص 16. فیض العلام : ص 215. زاد المعاد: ص 345. بحار الانوار: ج 95 ص 189، ج 98 ص 101. عوالم (مقتل ): ص 224. توضیح المقاصد: ص 8 - 7 تتمه المنتهى : ص 55.
 2. مسار الشیعه : ص 29.
3. تتمه المنتهى : ص 55 - 56.
4. فیض العلام : ص 216.
5. بحاور الانوار: ج 98 ص 201.
6. قلائد النحور: ج ربیع الاول ، ص 89. فیض العلام : ص 215. مستدرک سفینه البحار: ج 5 ص 223.
7. قلائد النحور: ج ربیع الاول ص 91.
8. تتمه المنتهى : ص 222 - 224.
9. قلائد النحور: ج ربیع الاول ، ص 92.