وقایع این روز:
-شهادت حضرت زهرا (علیها السلام )1
امام رضا (علیه السلام ) مى فرماید: ان فاطمه صدیقه شهیده : ((همانا فاطمه راستگو و شهیده است2 )).
در این روز در سال 11 ه بنابر قول 95 روز، در روز سه شنبه شهادت حضرت بتول عذراء مظلومه مضروبه حضرت سید النساء فاطمه زهرا (علیها السلام ) به وقوع پیوسته است3 .
بعد از شهادت و دفن پیامبر (صلى الله علیه و آله ) سه بار به منزل امیر المؤ منین و فاطمه زهرا (علیها السلام ) هجوم آورده ، و در هر بار به طریقى جسارت به اهل بیت (علیهم السلام ) کردند. در یکى از این دفعات ، که در منزل آن حضرت را آتش زدند و به زور وارد منزل شدند، حضرت صدیقه (علیهم السلام ) پشت در بودند.
با اینکه مى دانسته آن حضرت پشت در است ، بالگد و فشار در را باز کردند، و میخ در سینه آن مخدره را آزرد و محسن (علیه السلام ) سقط شد و پهلوى آن حضرت بیهوش روى زمین قرار گرفت ، و حضرت مولى الموحدین (علیه السلام ) را با سر و پاى برهنه و دست بسته به طرف مسجد بردند.
وقتى حضرت زهرا (علیها السلام ) به هوش آمدند به دنبال امیر المؤ منین (علیه السلام ) رفتند، و از بردن آن حضرت به مسجد مانع شدند. داخل کوچه جلو چشم همسرش اسد الله الغالب امیر المؤ منین على بن ابى طالب (علیهم السلام )، با تازیانه و غلاف شمشیر بر بدن حضرت صدیقه شهیده (علیها السلام ) زدند که طبق بعضى روایات از بازورى آن حضرت خون جارى شد و باز بیهوش روى زمین قرار گرفتند.
روزهاى حزن فاطمه (علیها السلام )
بعد از این وقایع و فجایع آن حضرت بعضى روزها با دلى شکسته و محزون کنار قبور شهداى احد مى رفت و مى گریست ، و مرگ خود را از خداوند طلب مى کرد، تا اینکه آهسته آهسته درد و جراحتهاى بدن بیشتر شد، و از آن به بعد نزدیک مدینه زیر درختى مى نشست و گریه و ناله مى کرد. منافقین آن درخت را هم بریدند. بعد از آن امیر المؤ منین (علیه السلام ) در آنجا سایبانى ساختند که مشهور به ((بیت الاحزان )) شد.
روز به روز بر شدت بیمارى بى بى افزوده مى شد. سینه شکسته و مجروح ، بازوى ورم کرده ، صورت نیلى ، محسن سقط شده ، غم پیامبر (صلى الله علیه و آله )،، مظلومیت امیر المؤ منین (علیه السلام )، کا را به جایى رساند که آن حضرت در بستر بیمارى افتاد، و وصیت هاى خویش را به امیر المؤ منین (علیه السلام ) فرمود: ((شبانه مرا از زیر پیراهن غسل بده و کفن کن و دفن نما. قبرم مخفى باشد و ابوبکر و عمر در تشییع و نماز من حاضر نشوند4)).
مدینه در شهادت فاطمه (علیها السلام )
روز شهادت آن حضرت ، مدینه مثل روز شهادت خاتم الانبیاء (صلى الله علیه و آله ) شده بود. کوچک و بزرگ از زن و مرد، نالان و گریان بودند. بدن مطهر آن حضرت شبانه غسل داده شد و هنگام غسل ، امیر المؤ منین و حسنین و زینبین (علیهم السلام ) و فضه خادمه و اماء بنت عمیس حاضر بودند. سپس عده اى از گلهاى سر سبد اصحاب امیر المؤ منین (علیه السلام ): سلمان ، ابوذر، مقداد، عمار و... حاضر شدند و بدن را دفن کردند.
در بقیع ، چهل صورت قبر ترتیب دادند و بر آنها مقدارى آب ریختند5. فرداى آن روز منافقین قصد نبش قبر را نمودند، ولى امیر المؤ منین (علیه السلام ) اجازه نفرمودند.
احتمالات در محل دفن آن حضرت متعدد است ، ولى زیارت آن حضرت در مسجد النبى (صلى الله علیه و آله )، حجره خود آن حضرت - که در زمان ما جزء صحن مسجد است - بین محراب و منبر، و در بقیع وارد شده است .
مدت عمر آن مخدره مظلومه 18 سال و 60 روز یا 90 روز است . سال شهادت یازدهم هجرى استم
اقوال در شهادت حضرت زهرا (علیها السلام )
اقوال در شهادت حضرت زهرا (علیها السلام ) چنین است :
1. چهل روز بعد از شهادت پیامبر (صلى الله علیه و آله ) (ربیع الثانى )6.
2. چهل و پنج روز (سیزدهم ربیع الثانى )7.
3. شصت روز بعد از شهادت پیامبر (صلى الله علیه و آله )8.
4. هفتاد و دو روز بعد از شهادت پیامبر (صلى الله علیه و آله )9.
5. هفتاد و پن روز بعد از شهات پیامبر (صلى الله علیه و آله )10.
6. نود روز بعد از شهادت پیامبر (صلى الله علیه و آله )11.
7. نود و پنج روز بعد از شهادت پیامبر (صلى الله علیه و آله ) (سوم جمادى الآخر)12.
8. صد روز بعد از شهادت پیامبر (صلى الله علیه و آله ) (هشتم جمادى الآخر)13.
9. صد و دوازده روز بعد از شهادت پیامبر (صلى الله علیه و آله ) (20 جمادى الآخر)14.
10. 4 ماه بعد از شهادت پیامبر (صلى الله علیه و آله )15.
11. روز 21 رجب 16.
12. روز 25 رجب 17.
13. سوم ماه رمضان 18.
14. 8 ماه بعد از شهادت پیامبر (صلى الله علیه و آله )19.
درباره شهادت حضرت زهرا (علیها السلام ) جا دارد مرورى بر منابع مربوط به آن داشته باشیم .
درباره آتش زدن در خانه به این مدارک مراجعه کنید:
عوالم : ج 11 ص 400، 404، 441، 343. مؤ تمر علماء بغداد: ص 135 - 137. اثبات الوصیه : ص 143. الغدیر: ج 6 ص 391. ارشاد القلوب دیلمى به نقل بحار الانوار. کشف المرا: ص 402 - 403. نوائب الدهور: ص 192. حلیه الابرار: ج 2 ص 652.
درباره اینکه چگونه پهلوى آن حضرت را شکستند، به این مدارک مراجعه کنید:
فرائد السمطین : ج 2 ص 34 - 35. امالى صدوق : ص 99 - 101. اثبات الهداه : ج 1 ص 280 - 281. البلد الامین : ص 551 - 552. طریق الارشاد: ص 465. اقبال الاعمال : ص 625. بحار الانوار: ج 97 ص 200، ج 28 ص 268 - 270. عوالم : ج 11 ص 400 - 404.
درباره اینکه حضرت صدیقه (علیها السلام ) را کتک زدند، به این کتب مراجعه کنید:
اثبات الهداه : ج 1 ص 280 - 281. ارشاد القلوب دیلمى : ص 295. المحتضر: ص 109. امالى صدوق : ص 99، 101، 118، مناقب ابن شهر آشوب : ج 2 ص 209. تفسیر برهان ج 2 ص 343. حلیه الابرار: ج 2 ص 652. الخطط للمقریزى : ج 2 ص 346. سیره الائمه الاثنى عشر: ج 1 ص 132. اعلام النساء: ج 4 ص 124. فرائد السمطین : ج 2 ص 34 - 35. کتاب سلیم بن قیس : ج 2 ص 585، 586، 587، 674، 675، 907. بحار الانوار: ج 28 ص 297، 299. احتجاج : ج 1 ص 210، 216.
درباره سیلى و کبودى چشم آن حضرت ، به این کتب مراجعه کنید:
سیره الائمه الاثنى عشر: ج 1 ص 132. ماءساه الزهراء 3: ج 1 ص 164 - 193. الاسرار الفاطمیه : ص 135.
در باره علت شهادت محسن (علیه السلام ) به این کتب مراجعه کنید:
اثبات الوصیه : ص 143. الوافى بالوفیات : ج 6 ص 17 . تراجم اعلام النساء: ج 2 ص 317. فرائد السمطین : ج 2 ص 34 - 35. امالى صدوق : ص 99 - 101. بشاره المصطفى : ص 197 - 200.
درباره اینکه آن حضرت شهیده شدند و به مرگ طبیعى از دنیا نرفتند، فرمایش امام رضا (علیه السلام ) کافى است که مى فرمایند: ((انها صدیقه شهیده ))... ((همانا فاطمه (علیها السلام ) راستگو و شهیده است ))20. به مدارک زیر نیز مراجعه کنید:
مزار شیخ مفید: ص 156. مقنعه شیخ مفید: ص 459. بلد الامین : ص 198 - 278. بحار الانوار: ج 25 ص 373، ج 27 ص 261، 268، 270، ج 29 ص 192، ج 43 ص 170، 197، 200، ج 53 ص 23، ج 97 ص 197. مصباح الزائر: ص 25 - 26. مصباح المتهجد: ص 654. من لایحضره الفقیه : ج 2 ص 574. تهذیب الاحکام طوسى : ج 6 ص 10. الوافى : ج 14 ص 1370 - 1371. جامع احادیث الشیعه : ج 12 ص 264. القاب الرسول و عترته (علیهم السلام ): ص 39 - 43.
پس در این روز شیعیان باید به عزادارى آن حضرت قیام نمایند و آن مظلومه را زیارت کنند و ظالمان و غاصبان حق او را نفرین نمایند.
1. اعلام الورى : ج 1 ص 300، کشف الغمه : ج 1 ص 503. مسار الشیعه : ص 31. توضیح المقاصد: ص 13. مصباح کفعمى : ج 2 ص 597. مصباح المتهجد: ص 732. بحارالانوار: ج 97 ص 375، ج 43 ص 195.
2. اصول کافى : ج 3 ص 475.
3. مستدرک سفینه البحار: ج 2 ص 85؟
4. بیت الاحزان : ص 247 - 262. بحار الانوار: ج 43 ص 171. فیض العلام : ص 258 - 263. جنه العاصمه : ص 351 - 361. ریاحین الشریعه : ج 1 ص 251 - 293. ماءساه الزهراء (علیها السلام ): ج 2 ص 18، 31، 45، 48، 49، 64، 76. فاطمه الزهرا (علیها السلام ) بهجه قلب المصطفى (صلى الله علیه و آله ): ص 807 - 885. وفاه فاطمه الزهراء (علیها السلام ) مقرم : ص 104 - 105. عوالم العلوم جلد سیده النساء فاطمه الزهراء (علیها السلام ) نج 2 ص 1057 - 1121.
5. بحار الانوار: ج 43 ص 183.
6. بحار الانوار: ج 43 ص 212. جنه العاصمه : ص 350. مروج الذهب : ج 1 ص 403. روضه الواعظین : ص 130.
7. مناقب ابن شهر آشوب : ج 3 ص 406.
8. بحار الانوار: ج 43 ص 217.
9. مناقب ابن شهر آشوب نج 3 ص 406.
10. الخرائج و الجرائح : ج 2 ص 526. کافى : ج 2 ص 474. بحار الانوار: ج 22 ص 545. اثبات الهداه : ج 4 ص 441. مناقب : ج 3 ص 406.
11. بحار الانوار: ج 43 ص 188 - 215.
12. بحار الانوار: ج 43 ص 170 - 196. بیت الاحزان : ص 261. دلائل الامامه طبرى : ص 45، 46، 47. جنه العاصمه : ص 355.
13. معارف ابن قتیه : ص 62.
14. بحار الانوار: ج 43 ص 171. دلائل الامامه : ص 46. مناقب : ج 2 ص 112.
15. وفاه الصدیقه الزهراء (علیها السلام ) مقرم : ص 115، از الاصابه ابن حجر. مناقب ابن شهر آشوب : ج 3 ص 406.
16. زاد المعاد: ص 35.
17. وقایع الشهور: ص 126.
18. بحار الانوار: ج 43 ص 214 نور الابصار: ص 42. مناقب خوارزمى ن ج 1 ص 83. الاصابه ابن حجر: ج 4 ص 380.
19. وفاه الصدیقه الزهراء (علیها السلام ) مقرم : ص 115، از الاصابه ابن حجر.
20. اصول کافى : ج 2 ص 475.
موضوع مطلب : وقایع سوم جمادی الثانی، شهادت حضرت زهرا