وقایع این روز :

1-مرگ یزید بن معاویه

در سال 64 ه‍ در شب چهاردهم ربیع الاول یزید بن معاویه بن ابى سفیان در سن 39 سالگى یا 37 سالگى به درکات جحیم شتافت¹. اقوال دیگر در مرگ یزید دوازدهم و پانزدهم این ماه است².
مادر یزید میسون دختر بجدل کلبى است . او کسى است که غلام پدر خود را به خود متمکن ساخت و به یزید ملعون بارور شد. از همینجاست که طبق فرمایش ائمه (علیهم السلام ) قاتل امام حسین (علیه السلام ) ولد الزناست ، که این کلام شامل شمر، عمر سعد، ابن زیاد و غیر آنها نیز مى شود.
او شارب الخمر، قمار باز، میمون باز، ناکح با محارم ، صاحب اشعار کفرآمیز
و تارک الصلوه بود. او بود که واقعه جانسوز کربلا را به وجود آورد و امام حسین (علیه السلام ) و اهل بیت و اصحاب آن حضرت را به شهادت رساند و امام زین العابدین (علیه السلام ) و عمه سادات زینب کبرى (علیها السلام ) و دیگر علویات و فاطمیات را با آن وضع در کوچه و بازار به اسارت برد.
او بود که خانه خدا را خراب کرد و پرده کعبه را سوزانید. همچنین او بود که در واقعه حره در مدینه کشف ستر زنان مهاجر و انصار کرد، و سه روز مال و جان و ناموس مردم را بر سربازان خود حلال کرد³. بعد از این ماجرا فرزندانى به هم رسیدند که پدر معینى نداشتند. بعد از آن قتل و غارتى در مدینه شد و حرمت حرم شریف نبوى هتک گردید، و مردم را داخل حرم مطهر کشتند.
در علت مرگ او چند قول است : یکى اینکه به بلاى ناگهانى هلاک شده است . شیخ صدوق (رحمه الله ) مى فرماید: یزید شب با حال مستى خوابید و صبح او را مرده یافتند در حالیکه بدن او تغییر کرده ، مثل آنکه قیر مالیده شده باشد . بدن نحسش را در باب الصغیر دمشق دفن کردند.
احمد بن حنبل و جماعتى از اهل سنت لعن یزید را تجویز کرده اند و عده اى از آنان معتقد به کفر یزید هستند، و ابن جوزى کتابى بر رد یزید نوشته است⁴.
در این روز زیارت امام حسین (علیه السلام ) مناسب است⁵.

2-مرگ موسی خلیفه عباسی

در این روز و به قولى در 15 و 18 ربیع الاول موسى العادى ، فرزند مهدى عباسى به درکات جحیم شتافت⁶. در همان شب هارون خلیفه شد و ماءمون نیز به دنیا آمد⁷. خلافت موسى الهادى یک سال و سه ماه طول کشید و 25 یا 26 سال عمر کرد. او به قساوت و قلب و قلت رحم و خشونت طبع و شرارت نفس مشهور بود⁸.
سید بن طاوس (رحمه الله ) در مهج الدعوات روایت مى کند که موسى الهدى لشکر فرستاد حسین بن على بن حسن مثنى بن امام حسن مجتبى (علیه السلام ) صاحب فخ را با اصحابش شهید کرد، و سر او را با اسیران به نزد او آوردند، چون نظرش بر آن سر افتاد اشعارى خواند.
پس اسیران را یکى پس از دیگرى مى آوردند، و او بعد از سرزنش و توبیخ امر به قتل آنها مى کرد. در یک روز جماعتى از اولاد امیر المؤ منین (علیه السلام ) را به قتل رسانید و طالبیین را دشنام مى داد تا رسید به نام مبارک موسى بن جعفر (علیه السلام )، نسبت به آن حضرت بد گفت و فریاد کشید که حسین صاحب فخ خروج نکرد مگر به امر موسى بن جعفر (علیه السلام )، چون او صاحب وصیت در این خانواده است . بخدا قسم او را به قتل مى رسانم . خدا بکشد مرا اگر او را زنده بگذارم و خدا بکشد مرا اگر او را عفو کنم و اگر نبود که سفاح و پدر مهدى فضایل بسیار در حق جعفر بن محمد از کثرت علم و دین و فضلش برایم نقل کرده اند، هر آینه قبر او را مى شکافتم و بدن او را به آتش مى سوزانیدم .
على بن یقطین نامه اى از بغداد براى حضرت کاظم (علیه السلام ) فرستاد و صورت حال را شرح داد. چون نامه به حضرت رسید، اهل بیت و شیعیان خود را خبر کرد و فرمود: راءى شما در این باب چیست ؟
عرض کردند: صلاح این است که شما خود را از این جبار ظالم پنهان دارى . حضرت فرمود: اول نامه اى که از عراق بیاید متضمن خبر مرگ موسى الهادى است و چنان شد که آن حضرت خبر دادند⁹.

1. مستدرک سفینه البحار: ج 4. توقیم المحسنین : ص 16. فیض العلام : ص 215. زاد المعاد: ص 345. بحار الانوار: ج 95 ص 189، ج 98 ص 101. عوالم (مقتل ): ص 224. توضیح المقاصد: ص 8 - 7 تتمه المنتهى : ص 55.
 2. مسار الشیعه : ص 29.
3. تتمه المنتهى : ص 55 - 56.
4. فیض العلام : ص 216.
5. بحاور الانوار: ج 98 ص 201.
6. قلائد النحور: ج ربیع الاول ، ص 89. فیض العلام : ص 215. مستدرک سفینه البحار: ج 5 ص 223.
7. قلائد النحور: ج ربیع الاول ص 91.
8. تتمه المنتهى : ص 222 - 224.
9. قلائد النحور: ج ربیع الاول ، ص 92.